Ze zouden volgend jaar 60 jaar getrouwd zijn geweest. Anderhalf jaar geleden is zij hem ontvallen. Ze was al jaren ziek, ze had de ziekte van Parkinson. Hij was er voor haar in voor- en tegenspoed, dat is wat ze elkaar beloofd hadden toen ze met elkaar trouwden. Terugkijkend op hun leven samen hebben ze het goed gehad. Twee kinderen kregen ze, een jongen en een meisje. Wat waren ze gelukkig en ook heel tevreden. Hij verdiende de kost en zij was er overdag voor de kinderen. Toen de kinderen groter werden is zij in de huishouding gaan werken op verschillende adresjes en daardoor hadden ze het iets ruimer en konden ze met het gezin uitstapjes maken. De kinderen groeiden op en kregen partners en zij bleven uiteindelijk alleen in het huis wonen. De kinderen vlogen uit maar bleven wel in de omgeving van het ouderlijk huis wonen. Samen hebben ze nog wat vakanties gehad, maar nooit heel ver weg, want daar hadden ze allebei niet heel veel behoefte aan. Ze waren graag samen thuis, gingen fietsen samen en hij werkte graag in zijn tuin en zij was gek op handwerken. Het noodlot sloeg 10 jaar geleden toe, toen bij haar de diagnose Parkinson werd vast gesteld. Het was al langer zo dat bijvoorbeeld het handwerken niet meer ging. En als ze gingen wandelen, hield ze het niet lang vol en gingen haar bewegingen moeilijker en strammer. Langzaam maar zeker ging ze achteruit, en moest hij meer en meer voor haar zorgen. Zoals hulp bij het wassen en aankleden maar ook het koken en eten ging steeds moeizamer. Op het laatst hielp hij haar met eten. Op deze manier kreeg ze toch het eten binnen wat hij voor haar had bereidt.
De laatste weken van haar leven gingen heel snel en voor hem haast niet te bevatten. De kinderen hadden ook in de gaten dat het minder goed ging met moeder en kwamen dagelijks even kijken. Ze bleek een longontsteking te hebben en koorts, ze wilde niet meer eten en wat hij ook probeerde het lukt hem niet om haar maar iets te eten en zelfs wat te drinken te geven. De laatste week zijn als een waas aan hem voorbij gegaan. De huisarts kwam en samen met de kinderen werd besloten om haar op te nemen in het Hospice. Ieder moment was hij bij haar en wanneer hij het idee had dat hij haar wat kon aanbieden, probeerde hij het weer. Maar op het laatst reageerde ze ook niet meer op hem. De kinderen, de huisarts en de verpleging zeiden wel dat ze terminaal was maar toch kwam haar overlijden voor hem als een schok.
Nu vertelt hij zijn verhaal en zijn gevoel van schuld. Hij worstelt al die tijd al met het gevoel dat hij zijn vrouw heeft laten dood gaan. Hij was toch degene die haar altijd hielp met eten, door hem werd het eten voor haar mogelijk en op het laatst had hij gefaald.
Had dit misschien voorkomen kunnen worden als er tijdens haar stervensproces ondertiteling was gegeven aan wat sterven is, wat gebeurt er nu precies? Tekst en uitleg over de gelaagdheid van het sterven waarbij het zo is dat de behoefte aan eten en drinken afneemt?
Misschien niet, omdat het stervensproces van je geliefde zo traumatisch kan zijn dat je niet alles in volle bewustzijn mee maakt. Maar het had zeker ook daarna een onderwerp van gesprek kunnen zijn in het proces van rouw en verdriet die erop volgde.
